Hersch Ostropoler (* nach 1750 in B

Hersch Ostropoler (* nach 1750 in Balta; † nach 1800 in Międzyborz, Podolien; jiddisch Herschele Ostropolier, auch Herschel Ostrapolier, Hirsch Ostropoler etc.) war ein jüdischer Spaßmacher, Komiker und Narr. Sein Witz und seine Späße wurden Bestandteil der ostjüdischen Volkskunde. Informationen über sein Leben und Werk beruhen nur auf mündlicher Überlieferung, seine historische Existenz ist aber nicht zweifelhaft.

Ostropolers Name leitet sich von der einst polnischen Stadt Ostropol in der heutigen Ukraine ab, wo er längere Zeit als Schochet (ritueller Schlächter) lebte, bis die Gemeindeoberhäupter ihn seines losen Mundwerks wegen entließen. Danach zog er ohne festen Wohnsitz durch die Schtetlech von Podolien und gab in den Wirtshäusern seine Schwänke zum Besten. Opfer seiner mitunter recht boshaften Streiche nach der Art des Till Eulenspiegel waren unwissende Juden und einfältige Bauern. Gelegentlich soll er auch den Chelmer Narren arg mitgespielt haben.

Eine Zeit lang lebte er am Hofe des Baruch Toltschiner (= Baruch aus Tulczyn, 1780–1810), um den dortigen als gemütskrank beschriebenen Rabbi aufzuheitern.

Seine Geschichten wurden sowohl mündlich als auch schriftlich bis in die Mitte des 20. Jahrhunderts in Polen und Russland in zahlreichen Überlieferungen weitererzählt. Literarischen Niederschlag fand Ostropolers Leben und Wirken daneben in Gedichten von Ephraim Auerbach und Itzik Manger, in einer Novelle von Isaak Judah Trunk (1879–1939) und in den Komödien von Jakob Gershenson und der um 1930 von der Wilnaer Theatertruppe gespielten Komödie des Moses Lifschütz.

Chajim Bloch berichtet, dass er die Streiche und Anekdoten über Ostropoler von Eljukim Götz Krummfuß (Krzywynogy) aus Radom überliefert bekommen habe. Für die „Richtigkeit“ übernahm derselbe die Haftung, mit dem Hinweis, dass er das wiedergab, was er von seinem Großvater, der ein Zeitgenosse Hersch Ostropolers war, gehört habe.

Результаты (идиш) 1:

כערש אָסטראָפּאָלער (* נאָך 1750 אין באַלטאַ, † נאָך 1800 אין מיעדזיבóרז, פאדאליע; ייִדיש הערשעלע אָסטראָפּאָליער, אויך כערשאַל אָסטראַפּאָליער, הירש אָסטראָפּאָלער אאז"ו ו) איז געווען אַ אידישע באַרבער שפּאַס, און זייני קאַמידיאַן. זייַן וויץ און זייַן הומאָורס זענען קאָמפּאָנענט פון דער מזרח אייראפעישער אידישע פֿאָלקלאָר. אינפֿאָרמאַציע וועגן זייַן לעבן און אַרבעט באזירט נאָר אויף מויל מסורה,אָבער זייַן היסטארישע עקזיסטענץ איז נישט אין צווייפל. * * אָסטראָפּאָלערס נאָמען נעמט פון די אַמאָל פויליש שטאָט אָסטראָפּאָל אין הייַנט ס אוקריינא, ווו ער געלעבט פֿאַר אַ צייַט ווי אַ שאָטשעט (שוחט), ביז די קהל פירער עס זייַן פרייַ דיסמיסט מויל פאַבריק רעכט.דעמאָלט ער פּולד קיין פאַרפעסטיקט וווינאָרט דורך די סטשטעטלעטש פון פאדאליע און איז געווען אין דער בעסטער עקאָ הייזער פֿאַר זייַן פאַרסעס. קרבן זייַן מאל זייער שטיפעריש פּראַנקס פון ביז עולענספּיעגעל דורך די קונסט האבן ומוויסנדיק און פּשוט-מיינדאַד אידישע פאַרמערס. טייל מאָל ער איז אויך דער נאַר טשעלמער האָבן געשפילט באַדלי. * * פֿאַר אַ צייַט האט ער געלעבט אין דעם פּלאַץ פון ברוך טאָלצטשינער (= ברוך פון טולקזין,1780-1810) צו דערפרייען די היגע רבי דיסקרייבד ווי ימאָושנאַלי אויפגערודערט. * * זיין מעשיות זענען ביידע באַל - פּע און אין שרייבן צו די מיטל פון די 20 יאָרהונדערט אין פוילן און רוסלאַנד רעטאָלד אין סך טראדיציעס. ליטערארישע אָפּזאַץ איז אָסטראָפּאָלערס לעבן און אַרבעטן ווייַטער צו לידער דורך אפרים אַוערבאַק און איציק מאַנגער,יהודה אין אַ קורץ געשיכטע דורך יצחק שטאַם (1879-1939) און אין דער קאָמעדיע גערשענסאָן פון יעקבֿ און וועגן 1930 פון די ווילנע טעאַטער קאָמעדיע טרופּע געשפילט די משה ליפסטשüטז. * * טשאַדזשים בלאַק געמאלדן אַז ער פּראַנקס און דזשאָוקס וועגן די אָסטראָפּאָלער פון עלדזשוקים געץ גאַט קרוממפוסס (קרזיווינאָגי) נערייטיד פון ראַדאָם. "קערעקטנאַס" פֿאַר די זעלבע אנגענומען די אַכרייַעס,מיט די טאָן וואָס ער ריפּראַדוסט וואָס ער האט געהערט פון זייַן זיידע, וואס איז געווען אַ הייַנטצייַטיק כערש אָסטראָפּאָלערס. *